مدیریت عبارت است از اداره سازمانها اعم از اینکه یک تجارت، یک سازمان غیرانتفاعی یا یک ارگان دولتی . این علم مدیریت منابع کسب و کارها، دولت ها و سایر سازمان ها است.
مدیریت شامل فعالیت های تنظیم استراتژی یک سازمان و هماهنگی تلاش های کارکنان یا داوطلبان آن برای دستیابی به اهداف آن از طریق استفاده از منابع موجود مانند منابع مالی، طبیعی، فناوری، اختیارات تخصیص یافته و منابع انسانی است.
تاکنون، تعاریف متعددی برای مدیریت ارائه شدهاست. برخی از مهمترین تعاریفی که ارائه شده، به قرار زیر است:
- هنر انجام کار به وسیله دیگران یا تفویض کار
- فرایندی که طی آن تصمیمگیری در سازمانها صورت میپذیرد.
- انجام وظایف برنامهریزی، سازماندهی، رهبری، هماهنگی و کنترل
- علم و هنر هماهنگی کوششها و مساعی اعضای سازمان و استفاده از منابع برای نیل به اهداف سازمانی
- بازی کردن نقش رهبر، منبع اطلاعاتی، تصمیمگیرنده و رابط برای اعضای سازمان[۱]
- مجموعهای از عملیات آگاهانه و مستمر برای موفقیت یک سازمان میباشد.
- مدیریت عبارتست از عملی که بهصورت آگاهانه و مستمر انجام میشود و به سازمان شکل میدهد.
مدیریت از دیدگاه کارکردی
مدیریت از دید کارکردی، شامل وظایفی همچون برنامهریزی، تصمیمگیری، سازماندهی، نوآوری، هماهنگی، ارتباطات، رهبری، انگیزش و کنترل میگردد.
این نوع تعاریف از مدیریت اگر چه با کمی و کاستی یا فزونیهایی در واژههای بیانکنندهٔ وظایف روبروست، اما به نظر روانتر از تعاریفی است که میکوشند مدیریت را محصور به یک ویژگی خاص نمایند یا ارزش فلسفی خاصی به مفهوم بیفزایند.
بااینحال، تعاریف متعدد از مدیریت با توجه به کارکردهای آن از سوی محققانی چون فایول یا گیولیک دارای تفاوتهایی است که بهسادگی نمیتوان از آنها گذر کرد. آنچه واضح است علم مدیریت هنوز نتوانستهاست تعریف خود را مدیریت کند.
وظایف مدیریت
چهار وظیفه اصلی مدیریت وجود دارد که مورد پذیرش قرار گرفته است: برنامهریزی، سازماندهی، رهبری و کنترل.
این کارکردها در ایجاد، اجرا و تحقق اهداف سازمانی با هم کار میکنند.
چهار عملکرد مدیریت را میتوان فرآیندی در نظر گرفت که در آن هر عملکرد بر اساس عملکرد قبلی ساخته میشود. برای موفقیت، مدیریت باید چهار وظیفه اصلی مدیریت را به ترتیب مناسب دنبال کند.
مدیران ابتدا نیاز به تدوین برنامه دارند، سپس منابع خود را سازماندهی و مسئولیتها را بر اساس برنامه به کارکنان محول میکنند، سپس دیگران را برای اجرای کارآمد برنامه هدایت و در نهایت اثربخشی برنامه را در حین اجرا ارزیابی میکنند و هرگونه تعدیل لازم را انجام میدهند.
- برنامهریزی
- سازماندهی
- رهبری
- کنترل کردن